Jaki Wpływ ma Legalizacja Marihuany na Konsumpcję, Profilaktykę, Ruch Drogowy i Przestępczość?

Jak wiemy, od kwietnia 2024 roku w Niemczech częściowo zalegalizowano marihuanę. Teraz, ponad rok po zmianie prawa, Niemcy zdecydowali się na naukową obserwację. Na konferencji branżowej Jakob Manthey z Centrum Interdyscyplinarnych Badań nad Uzależnieniami (ZIS) przedstawił pierwsze informacje na temat trwającej oceny. Cel: Zbadanie, jaki wpływ legalizacja ma na konsumpcję, profilaktykę, ruch drogowy i przestępczość.

Legalizacja marihuany w Niemczech była politycznym kamieniem milowym – ale z naukowym wsparciem. W przeciwieństwie do poprzednich ustaw antynarkotykowych, tak zwana ustawa CanG została od początku przyjęta z wyraźnym nakazem oceny. Odpowiedzialne za to jest Centrum Interdyscyplinarnych Badań nad Uzależnieniami Uniwersytetu w Hamburgu, jedno z najbardziej renomowanych instytutów zajmujących się badaniami nad narkotykami i prewencją w krajach niemieckojęzycznych.

Na konferencji poświęconej polityce dotyczącej konopi indyjskich Jakob Manthey, naukowy kierownik projektu ewaluacyjnego, przedstawił pierwszy przegląd podejścia, pytań i wrażeń.

Co Właściwie Jest Dokładnie Badane?

W centrum oceny znajdują się cztery kluczowe obszary:

1. Zachowania konsumenckie: Jak legalizacja wpływa na konsumpcję marihuany? Czy więcej osób po nią sięga, czy tylko inne grupy docelowe? Czy zmienia się wiek inicjacji lub wzorce konsumpcji?
2. Ochrona młodzieży: Jak skutecznie ogranicza się dostęp do dla osób poniżej 18 roku życia? Jaką rolę odgrywają w tym rodzice, szkoły i grupy rówieśnicze?
3. Bezpieczeństwo ruchu drogowego: Czy coś się zmieniło w kwestii nietypowych zachowań na drogach? Czy podczas kontroli drogowych odnotowuje się więcej przypadków obecności THC?
4. Kryminalność i ściganie: Jak dekryminalizacja wpływa na pracę policji, wymiar sprawiedliwości i statystyki?

Manthey podkreślił: „Chcemy nie tylko zbierać dane, ale także zrozumieć zależności, czyli mechanizmy stojące za zmianą”.

Zróżnicowany Obraz Zamiast Pochopnych Osądów

Publiczna debata na temat legalizacji jest często podzielona – w zależności od obozu politycznego lub osobistej postawy. Z drugiej strony, naukowe wsparcie opiera się na różnicowaniu: nie chodzi o to, aby ogólnie oceniać legalizację jako dobrą lub złą, ale o to, aby zmierzyć jej konkretne skutki – na podstawie wiarygodnych danych, a nie opinii.

W tym celu ZIS stosuje mieszankę metod: badania ilościowe wśród ludności, wywiady jakościowe z pracownikami specjalistycznymi z zakresu profilaktyki, ścigania i medycyny oraz analizę oficjalnych danych statystycznych z policji, wymiaru sprawiedliwości i opieki zdrowotnej. Pierwsze wyniki są przewidziane na koniec 2025 roku.

Dlaczego Ocena Jest Tak Ważna

Współpraca naukowa w ramach CanG ma również znaczenie polityczne. Wiele przepisów w ustawie zostało celowo stworzonych jako „regulacje uczące się” – z opcją dostosowania. Dotyczy to między innymi limitów w ruchu drogowym, dozwolonej ilości posiadania, struktury organizacji czy środków zapobiegawczych.

Bez wiarygodnych danych każda polityczna korekta grozi tym, że okaże się bezskuteczna lub doprowadzi do ideologicznych debat. Właśnie na tym polega ZIS. Manthey: „Tworzymy podstawę, która umożliwia zrozumiałe, oparte na danych i poparte dowodami zmiany w prawie”.

Pierwsze Trendy: Jeszcze Nie Można Nic Jednoznacznie Stwierdzić

Nie wiadomo jeszcze, czy już pojawiły się konkretne trendy. Manthey apeluje o cierpliwość: „Poważne zmiany wymagają czasu. „Jesteśmy w samym środku procesu”. Choć można zrozumieć, że polityka i opinia publiczna oczekują szybkich rezultatów, to właśnie w dziedzinie uzależnień i zachowań kluczowe są długoterminowe obserwacje.

Jednakowoż jest on skłonny do ostrożnego spojrzenia w przyszłość: „Widzimy, że konsumpcja wśród młodzieży nie rośnie. Decydujące będzie jednak, jak dobrze będzie teraz działać praca prewencyjna.

Spojrzenie w Przyszłość

Wraz z wejściem w życie ustawy CanG Niemcy obrały nowy kierunek – od czystej represji w stronę regulowanego, kontrolowanego i nadzorowanego obchodzenia się z marihuaną. Skuteczność tego podejścia będzie w dużej mierze zależała od tego, jak uczciwa i otwarta na różne rozwiązania będzie ewaluacja.

To, że wiodącą rolę w ZIS-ie pełni doświadczone, niezależne centrum badawcze, jest pozytywnym sygnałem. Nadchodzące miesiące i lata pokażą, czy wizja nowoczesnej polityki dotyczącej konopi indyjskich sprawdzi się w praktyce – i gdzie trzeba będzie wprowadzić korekty.

Źródła:

ZIS/UKE Hamburg via PubMed (PMC): „Germany’s cannabis act: a catalyst for European drug policy reform?“, Mai 2024 – Kontext zur CanG-Struktur, ZIS-Beteiligung und Risiken

DHS Newsletter 2 2025: Hinweis auf die offizielle ZIS-Evaluation (Ekocan) und erwartete erste Ergebnisse im Herbst 2025

PDF zum „Therapieladen“-Fachtagung am 11. Juli 2025 in Berlin: „Alles bleibt anders“ – Framework und offizieller Hintergrund der Veranstaltung